Το «Γόνατο της Άχεντ» του Ναντάβ Λαπίντ («Συνώνυμα») εξελίσσεται με ήρωα έναν σκηνοθέτη ο οποίος έρχεται αντιμέτωπος με τον θάνατο της μητέρας του αλλά και με τον θάνατο της ελευθερίας στην χώρα του. Ο τίτλος της ταινίας αναφέρεται στην 22χρονη σήμερα Άχεντ Ταμίμι, μία από τις πιο γνωστές Παλαιστίνιες ακτιβίστριες. Η ταινία απέσπασε το βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών και κυκλοφορεί στις εγχώριες Κινηματογραφικές Αίθουσες.

O Ισραηλινός σκηνοθέτης Ναντάβ Λαπίντ, που το 2019 εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς και απέσπασε την Χρυσή Άρκτο στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνο με τα «Συνώνυμά» του, επέστρεψε το 2021 δυναμικά, καθώς διηγείται την ιστορία ενός επιτυχημένου σαραντάρη Ισραηλινού σκηνοθέτη, ο οποίος ταξιδεύει σε ένα απομακρυσμένο χωριό στην έρημο, για να παρουσιάσει την ταινία του.

Εκεί θα συναντήσει τη Γιαχαλόμ, μία υπάλληλο του Υπουργείου Πολιτισμού και θα έρθει αντιμέτωπος με δύο εκ των προτέρων χαμένες μάχες: τον θάνατο της ελευθερίας στην πατρίδα του και τον θάνατο της μητέρας του.

Όπως συνέβη και στον ίδιο τον σκηνοθέτη σε μια αντίστοιχη περίπτωση, ο ήρωας του συνειδητοποιεί πως η υπάλληλος του υπουργείου βρίσκεται εκεί για να ελέγξει πως η συζήτηση με το κοινό θα κινηθεί στα επιτρεπτά πλαίσια, αποφεύγοντας ερωτήσεις – παγίδες.

Το «Γόνατο της Άχεντ» περιγράφει πως ένας Ισραηλινός σκηνοθέτης φτάνει στα άκρα όταν έρχεται αντιμέτωπος με τη λογοκρισία, αλλά και την απώλεια. Η ταινία πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα στο επίσημο Διαγωνιστικό Τμήμα του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, τον Μάιο του 2021, όπου και τιμήθηκε με το Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής. Τρία χρόνια μετά, επίκαιρο όσο ποτέ το φιλμ, καθώς στη Λωρίδα της Γάζας ο κόσμος παρακολουθεί άπρακτος μία εν εξελίξει Γενοκτονία, η ταινία του Ναντάβ Λαπίντ, κυκλοφορεί στις εγχώριες Κινηματογραφικές Αίθουσες.

Όπως λέει ο Ναντάβ Λαπίντ, το 2014, στο πλαίσιο μιας προβολής της ταινίας του «Η Νηπιαγωγός» σε ένα απομακρυσμένο χωριό της ίδιας περιοχής (Άραβα), «η υπάλληλος του Υπουργείου που με κάλεσε, επικεφαλής των κρατικών βιβλιοθηκών, μου έδωσε μία λίστα με τα επιτρεπτά από την κυβέρνηση θέματα συζήτησης και μου ζήτησε να επιλέξω όσα με ενδιαφέρουν και να υπογράψω τη σχετική φόρμα». Μετά απ’ όλα αυτά, «ένοιωσα μια επιτακτική ανάγκη να γυρίσω αυτήν την ταινία», σημειώνει. «Με μια αίσθηση κατεπείγοντος».

Τολμηρός και ενίοτε βιτριολικός, ο 53χρονος Λαπίντ δεν φοβάται να ασκήσει κριτική στην πατρίδα του, που όπως λέει «δεν είναι πια η πατρίδα στην οποία μεγάλωσα. Με ένα υπουργείο πολιτισμού το οποίο περνά νόμους που ουσιαστικά φιμώνουν τους καλλιτέχνες που δεν συμφωνούν με τη κυβέρνηση».

«Φαντάζομαι πως είναι η αναπόφευκτη μοίρα μιας χώρας σε αέναο πόλεμο – η μοίρα μιας χώρας όπου όλοι, συμπεριλαμβανομένου εμού, έχουν βιώσει τον πόλεμο, συμμετείχαν σε αυτόν, στη βία. Δεν ξέρω, πραγματικά. Δεν είμαι ούτε ιστορικός, ούτε κοινωνιολόγος. Όμως παραδόξως, η καλλιτεχνική ελευθερία της έκφρασης έχει μετατραπεί σε συμβολικό κλειδί όλης αυτής της ιστορίας. Η χώρα μου βιώνει μια συλλογική κρίση.» – Ναντάβ Λαπίντ

Όπως και ο ήρωας του στο «Γόνατο της Άχεντ», έτσι και ο 48χρονος σήμερα Ναντάβ Λαπίντ συνεργάστηκε στενά με την μητέρα του, η οποία ήταν μοντέζ στις πρώτες του ταινίες και μέχρι τον θάνατό της την εποχή των «Συνώνυμων» – γεγονός που προσδίδει στην ταινία έναν έντονα αυτοβιογραφικό χαρακτήρα. «Εκτός από μητέρα, στάθηκε για μένα μια συναγωνίστρια, μια δημιουργική σύντροφος», αναφέρει ο δημιουργός.

Στην ταινία πρωταγωνιστεί ο γνωστός Ισραηλινός χορογράφος, Αβσαλόμ Πολακ. Ο τίτλος παραπέμπει στην Άχεντ Ταμίμι, την Παλαιστίνια φοιτήτρια και διαδηλώτρια, η οποία συνελήφθη και φυλακίστηκε το 2018, στα 16 της χρόνια, γεγονός που δημιούργησε σάλο. Για τους Παλαιστίνιους είναι ηρωίδα ενώ για τους Ισραηλινούς τρομοκράτισσα.

Ένας βουλευτής του Ισραήλ είπε πως θα έπρεπε να την πυροβολήσουν στο γόνατο. «Σήμερα ζούμε σε μια εποχή που θέλουν να σπάσουν τα γόνατα όλων των Άχεντ στον κόσμο κι εμείς πρέπει να είμαστε εκεί και να το κινηματογραφούμε αυτό…», δηλώνει ο σκηνοθέτης.

Τον Νοέμβριο του 2023, η Άχεντ Ταμίμι ήταν ανάμεσα στους Παλαιστίνιους κρατούμενους που αποφυλακίστηκαν, στο πλαίσιο της συμφωνίας μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς για εκεχειρία. Η 22χρονη σήμερα Άχεντ Ταμίμι, μία από τις πιο γνωστές Παλαιστίνιες ακτιβίστριες, αποτελεί από την εφηβική ηλικία της ένα σύμβολο των διαμαρτυριών κατά της ισραηλινής κατοχής στη Δυτική Όχθη.

Διαβάστε Επίσης:
Κινηματογραφώντας Διασταυρούμενα Πυρά: Δέκα Ταινίες για την Παλαιστίνη
«Καμία Άλλη Γη» / Σκηνοθέτες από την Παλαιστίνη και το Ισραήλ υπογράφουν το σημαντικότερο ντοκιμαντέρ της σεζόν

Το Γόνατο της Άχεντ / Ahed’s Knee / Ha’berech
Σκηνοθεσία: Ναντάβ Λαπίντ
Σενάριο: Χαΐμ Λαπίντ, Ναντάβ Λαπίντ
Πρωταγωνιστούν: Αβσαλόμ Πολάκ, Νουρ Φιμπάκ
Φωτογραφία: Σάι Γκόλντμαν
Μοντάζ: Νίλι Φέλερ
Έτος Παραγωγής: 2021
Χώρα Παραγωγής: Ισραήλ, Γαλλία, Γερμανία
Διάρκεια: 88 λεπτά
Κυκλοφορεί στις εγχώριες Κινηματογραφικές Αίθουσες από την Πέμπτη 14 Νοεμβρίου σε διανομή της εταιρείας Weirdwave