Ο Λοράν Καντέ υπήρξε ένας σπουδαίος καλλιτέχνης, ο οποίος προτίμησε να μιλήσει με το έργο του, μένοντας συχνά πυκνά μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Ο καταξιωμένος Γάλλος σκηνοθέτης, διευθυντής φωτογραφίας και σεναριογράφος, έφυγε από τη ζωή την Πέμπτη 25 Απριλίου σε ηλικία 63 ετών και στο συγκεκριμένο αφιέρωμα επιχειρούμε να θυμηθούμε 6 χαρακτηριστικές ταινίες του, που κέρδισαν τον χρόνο και έμειναν ανεξίτηλες στην μνήμη μας.

Ο Λοράν Καντέ (Laurent Cantet: Μελ, 11 Απριλίου 1961 – Παρίσι, 25 Απριλίου 2024) υπήρξε γιος εκπαιδευτικών. Αποκτά το πτυχίο οπτικοακουστικών στη Μασσαλία και στη συνέχεια, παρακολουθεί μαθήματα στο IDHEC (Ινστιτούτο Ανώτατων Κινηματογραφικών Σπουδών). Αφού αποφοιτά από το IDHEC, σκηνοθετεί ένα ντοκιμαντέρ για την τηλεόραση με θέμα τον πόλεμο στο Λίβανο, το Un été à Beyrouth (1990), προτού δουλέψει ως βοηθός σκηνοθέτης στη ταινία του Marcel Orphuls, Veillées d’armes.

Πολύ γρήγορα διακρίνεται από μία διπλή μικρού μήκους ταινία όπου καταπιάνεται με τα θέματα-φετίχ του: την πάλη των τάξεων (Tous à la manif, βραβείο Jean-Vigo 1995) και τις οικογενειακές σχέσεις (Jeux de plage) η οποία, σηματοδοτεί την εμφάνιση στην μεγάλη οθόνη του ηθοποιού Jalil Lespert.

Αφού σκηνοθετεί το 1999, για το τηλεοπτικό κανάλι Arte, την ταινία Les Sanguinaires, στα πλαίσια του σπονδυλωτού 2000 vu par…, o Laurent Cantet γυρίζει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, Ressources humaines με την υποστήριξη του γαλλογερμανικού καναλιού.

Η ταινία ενώνει τη δύναμη του ντοκιμαντέρ με αυτή του μελοδράματος, ένα επίτευγμα που χάρισε στον σκηνοθέτη δύο βραβεία César: Καλύτερης Πρωτοεμφανιζόμενης Ταινίας και Καλύτερου Νέου Ηθοποιού για τον Jalil Lespert.

Η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του Cantet, L’ Emploi du temps, εμπνευσμένη από την ιστορία του μυθομανούς Jean-Claude Romand, έλαβε το βραβείο Don Quixote στο φεστιβάλ Βενετίας το 2001.

Το Vers le Sud είναι η τρίτη του μεγάλου μήκους ταινία, η οποία συμμετείχε στο Διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Βενετίας 2005. Ενώ τρία χρόνια μετά, τιμήθηκε με Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες για το εξαιρετικό «Ανάμεσα στους Τοίχους».

Το 2015, ο Λοράν Καντέ βρέθηκε στην Αθήνα για να παρουσιάσει την ταινία του «Επιστροφή στην Ιθάκη», στο πλαίσιο του 21ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας. Στην Συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, ο σκηνοθέτης, δήλωσε χαρακτηριστικά:

«Κύρια θεματική της ταινίας είναι η Εξορία, ένα ζήτημα που αποτελεί ακόμη και σήμερα μια από τις ανοιχτές πληγές της Κούβας. Επίσης, με απασχόλησε ο ίλιγγος που νοιώθουν οι μεσήλικοι πρωταγωνιστές σε έναν κόσμο που αλλάζει γρήγορα, όπως και το καθολικό θέμα της απογοήτευσης και της ακύρωσης των ελπίδων και η διαχείριση της ματαίωσης τους. Η ταινία βασίζεται στο μυθιστόρημα του Εντουάρντο Παντούρα «Ο φοίνικας και το αστέρι», το οποίο μιλάει για την χαμένη γενιά των σημερινών Κουβανών πενηντάρηδων. […] Αυτό που μου χάρισε ο Χρυσός Φοίνικας είναι την ελευθερία να κάνω ταινίες όπως θέλω εγώ. […] Ανέκαθεν ήμουν πολιτικοποιημένο άτομο. Το βλέμμα των Γάλλων είναι στραμμένο σε εσάς, στους Έλληνες, στους Ισπανούς και στους λαούς της Λατινικής Αμερικής. Από εκεί περιμένουμε να χαραχτούν οι νέοι εναλλακτικοί δρόμοι που θα δούμε στο μέλλον. Η γερασμένη κεντρική και βόρεια Ευρώπη δεν έχει να προτείνει κάτι καινούργιο.»

Ελεύθερος Ωραρίου / L’ Emploi Du Temps / Time Out
Σκηνοθεσία: Λοράν Καντέ
Σενάριο: Λοράν Καντέ, Ρομπέν Καμπιγιό
Φωτογραφία: Pierre Milon
Μουσική: Jocelyn Pook
Πρωταγωνιστούν: Ολεριέν Ρεκουάν, Καρέν Βιάρ, Σερζ Λιβροζέ
Έτος Παραγωγής: 2001
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Διάρκεια: 134 λεπτά

Γαλλία, 1993. Ο Jean-Claude Romand ζει εδώ και 18 χρόνια μια διπλή ζωή. Οικογένεια και φίλοι γνωρίζουν ότι εργάζεται στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Όμως αυτός εν ώρα εργασίας περιπλανιέται στις Γαλλικές Άλπεις. Στον κίνδυνο να αποκαλυφθεί η αλήθεια, θα δώσει τέλος στο θέατρο: θα δολοφονήσει την οικογένεια του.

«Ο Ρομάν διέκοψε τις σπουδές του στο δεύτερο έτος της ιατρικής χωρίς να ενημερώσει την οικογένειά του. Μετά για 18 περίπου χρόνια άφησε όλους να πιστέψουν ότι εργάζεται ως ερευνητής στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Όταν αποκαλύφθηκε το ψέμα του, σκότωσε ολόκληρη την οικογένειά του. Είναι ένας αρκετά παράδοξος τρόπος επινόησης μιας ψεύτικης εργασίας απ’ όπου υιοθέτησα κάποια στοιχεία, όπως το να κλέβεις χρήματα από τους συγγενείς σου. Όλη όμως η υπόλοιπη ταινία δεν σχετίζεται με αυτή την ιστορία, το ψέμα δεν λειτουργεί ως προστατευτικό κάλυμμα και ο πρωταγωνιστής δεν είναι ψυχοπαθής.» – Λοράν Καντέ

Με βάση την περιβόητη υπόθεση Ζαν-Κλοντ Ρομάν που για 18 χρόνια ξεγελούσε την οικογένειά του κάνοντας όλους να πιστέψουν ότι εργαζόταν ως ερευνητής στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και όταν αποκαλύφθηκε το ψέμα του σκότωσε όλη την οικογένειά του, ο Λοράν Καντέ έφτιαξε ένα ιδιαίτερα λεπτό ψυχολογικό δράμα όπου, αφαιρώντας την τραγική του κατάληξη και επεκτείνοντας το θέμα του, έβαλε θέματα πολύ πιο ουσιαστικά και ανθρώπινα.

Ο ηθοποιός του θεάτρου Ορελιέν Ρεκουάν δίνει με ξεχωριστή δύναμη μία αξέχαστη ερμηνεία, σκιτσάροντας ένα από τα πιο ανησυχητικά, περίπλοκα πορτρέτα που μας έδωσε ο σύγχρονος γαλλικός κινηματογράφος, στον 21ο αιώνα.

Το Κάλεσμα του Νότου / Vers le Sud / Heading South
Σκηνοθεσία: Λοράν Καντέ / Laurent Cantet
Σενάριο: Laurent Cantet, Robin Campillo, based on three stories from the book «La Chair du Maître» by Dany Laferrière
Πρωταγωνιστούν: Σαρλότ Ράμπλινγκ, Κάρεν Γιανγκ, Μένοθι Σέζαρ, Λουίζ Πόρταλ
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Pierre Milon
Mοντάζ: Robin Campillo
Ήχος: Claude Lahay
Έτος Παραγωγής: 2005
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία, Καναδάς
Διάρκεια: 115 λεπτά

Στο ηλιόλουστο νησί της Αϊτής τη δεκαετία του ‘80, οι τουρίστες απολαμβάνουν τις διακοπές τους σ’ έναν παράδεισο από φοινικόδεντρα, διαμένοντας σε πολυτελή παραλιακά ξενοδοχεία. Τρεις Αμερικανίδες καταφθάνουν στο νησί επιζητώντας φλερτ, ξεκούραση και ανάπαυλα από τις άχρωμες δουλειές και τους βαρετούς γάμους τους. Βρίσκουν όσα επιθυμούν στο πρόσωπο του 18χρονου Λέγκμπα, ενός αινιγματικού ντόπιου Άδωνι, η ομορφιά και το πάθος του οποίου τις μαγεύουν. Η ταινία παρουσιάστηκε στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Βενετίας 2005.

Μία παραλία, ένα ξενοδοχείο, κοκκοφοίνικες, αχυρένιες καλύβες. Μία παρέα νεαρών αγοριών που χαρίζουν την γοητεία και την τρυφερότητά τους αντί κάποιων ευνοιών. Τρεις τουρίστριες, μεσήλικες, στερημένες από έρωτα και ο πανέμορφος Legba, 18 χρονών, ο οποίος συναντιέται μαζί τους κάθε χρόνο και τους αναστατώνει τη ζωή, αποτελούν ένα ιδιαίτερο ερωτικό «τετράγωνο».

Βασισμένο στην ομότιτλη νουβέλα του Dany Laferrière, το Κάλεσμα του Νότο παρουσιάζει τις ιστορίες τριών διαφορετικών γυναικών, σε έναν συνδυασμό προσωπικής ενδοσκόπησης και πολιτικού σχολιασμού. Τα απόλυτα διαλύονται, δεν υπάρχει άσπρο και μαύρο, όπως δεν υπάρχουν απλοί διαχωρισμοί μεταξύ θύματος και θύτη.

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης, γνωστός από τις ταινίες του Human Resources και Ελεύθερος Ωραρίου, υποστηρίζει πως πρόκειται για μια ταινία που περιγράφει ένα είδος τουρισμού «ερωτευμένων» και όχι ενός «ερωτικού» τουρισμού. Αξίζει να σημειωθεί πως εκτός από τις τρεις επαγγελματίες πρωταγωνίστριες, οι περισσότεροι ηθοποιοί είναι ερασιτέχνες, μεταξύ τους κι ο Ménothy Cesar, ο οποίος κέρδισε το βραβείο Marcello Mastroianni Πρωτοεμφανιζόμενου Ηθοποιού στο Φεστιβάλ Βενετίας το 2005. Η ταινία κέρδισε επίσης το Βραβείο CinemAvvenire «Σινεμά για την Ειρήνη».

Ανάμεσα στους Τοίχους / Entre les murs / The Class
Σκηνοθεσία: Λοράν Καντέ
Σενάριο: Λοράν Καντέ, Φρανσουά Μπεγκοντό, Ρομπέν Καμπιγιό
Πρωταγωνιστούν: Φρανσουά Μπεγκαντού, Εσμεράλντα Κουερτανί, Αγγέλικα Σάντσιο, Βέι Χουάνγκ, Χαριέτ Κασαρουχάντα, Λουίζ Γκρίνμπεργκ
Μοντάζ: Ρομπέν Καμπιγιό
Έτος Παραγωγής: 2008
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Διάρκεια: 128 λεπτά

Ο Φρανσουά (Φρανσουά Μπεγκοντό / François Bégaudeau) και οι καθηγητές συνάδελφοι του, προετοιμάζονται για την καινούργια σχολική χρονιά, στο γυμνάσιο μιας σκληρής, εργατικής συνοικίας. Εφοδιασμένοι με τις καλύτερες προθέσεις, δεν πτοούνται από τις δύσκολες συνθήκες εργασίας και θα προσπαθήσουν με όλες τους τις δυνάμεις να μεταδώσουν τη γνώση, στους μαθητές τους. Κουλτούρες και συμπεριφορές έρχονται σε αντιπαράθεση μέσα στη τάξη, σ’ έναν μικρόκοσμο που αντιπροσωπεύει τη Γαλλία του σήμερα.

Οι μαθητές είναι διασκεδαστικοί αλλά και δύστροποι. Αυτό μπορεί να υπονομεύσει τον ενθουσιασμό των χαμηλόμισθων καθηγητών. Ο Φρανσουά επιμένει να διατηρεί στην τάξη μια ατμόσφαιρα σεβασμού και αξιοπρέπειας. Απορρίπτει τη σοβαροφάνεια και τον αυταρχισμό. Είναι σε ακραίο βαθμό ειλικρινής και αυτό είναι πρωτόγνωρο για τους μαθητές. Όμως έρχεται μια στιγμή που οι αρχές του που έχει επιβάλει στην τάξη δοκιμάζονται, όταν ένας μαθητής αμφισβητεί τις μεθόδους του.

Πολύ έξυπνη ιδέα και άψογη η μεταφορά της στην μεγάλη οθόνη, μίας ιστορίας που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Απόλυτα ρεαλιστική, χωρίς να είναι ντοκιμαντέρ, ελάχιστα αφηγηματική και ζωντανή με την κάμερα να βρίσκεται σε συνεχή κίνηση. Ο δάσκαλος είναι ο François Bégaudeau που έγραψε αρχικά την ιστορία σε βιβλίο και στη συνέχεια σε σενάριο για την εν λόγω ταινία. Οι μαθητές είναι οι πραγματικοί του μαθητές (για τους παρατηρητικούς: εκτός από έναν που αναφαίνεται διακριτικά και στα credits της ταινίας) και κατάγονται από διαφορετικά σημεία του κόσμου, σε μία όντως πολυπολιτισμική τάξη. Η ταινία τιμήθηκε με τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Καννών, ενώ ήταν και Υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.

«Την χρονική στιγμή που το φιλμ μου «Vers le sud» (Heading South – 2005), έβγαινε στις αίθουσες, συνάντησα τον Φρανσουά στη παρουσίαση του βιβλίου του «Entre les murs». Μια πραγματεία που μοιάζει με αντεπίθεση, στο κατηγορώ του σύγχρονου σχολείου: έστω για μια φορά, ένας καθηγητής λοξοδρομεί από τους κανόνες και δεν παρουσιάζει τους εφήβους σαν άγρια ζώα ή ηλίθιους. Διάβασα με προσοχή το βιβλίο και αμέσως ένιωσα πως κρατάω στα χέρια μου τη βασική συνιστώσα του υπό διαμόρφωση πρότζεκτ, με δυο τρόπους: Πρώτον η πρώτη ύλη, το ντοκουμέντο που χρειαζόμουν για να χτίσω τη ταινία, προσφέροντας μου τη κατευθυντήρια γραμμή που θα ακολουθούσα, πλησιάζοντας τους μαθητές και δεύτερον η σχηματοποίηση του πρωταγωνιστή, που δεν θα ήταν άλλος, εκτός του Φρανσουά. Ο ίδιος συνοψίζει τις διαφορετικές πλευρές και διαστάσεις των καθηγητών, που είχα αρχικά φανταστεί.» – Λοράν Καντέ

Επιστροφή Στην Ιθάκη / Retour à Ithaque / Return to Ithaca
Σκηνοθεσία: Λοράν Καντέ
Σενάριο: Λοράν Καντέ, Λεονάρντο Παδούρα
Πρωταγωνιστούν: Χόρχε Περουγορία, Ιζαμπέλ Σάντος, Νέστορ Χιμένες, Φερνάντο Ετσεβαρία, Πέδρο Χούλιο Ντίαζ Φεράν
Φωτογραφία: Ντιέγκο Ντουσουέλ
Μοντάζ: Ρομπέν Καμπίγιο
Έτος Παραγωγής: 2014
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία, Βέλγιο
Διάρκεια: 95 λεπτά

Πέντε φίλοι από τα παλιά βρίσκονται σε μία ταράτσα της ηλιόλουστης Αβάνας. Αφορμή της συνάντησης τους, ο εορτασμός της επιστροφής του ενός, μετά από 16 χρόνια εξορίας, στη Μαδρίτη. Μέχρι την αυγή, ο Αμαντέο, ο Άλντο, η Τάνια, ο Ράφα και ο Έντι συζητούν, χορεύουν, πίνουν, καπνίζουν, παρηγορούν ο ένας τον άλλον, θυμώνουν, τραγουδούν και πάνω απ’ όλα μοιράζονται… όνειρα, μνήμες, συναισθήματα και ιστορίες της ισχυρής τους φιλίας.

Ο Λοράν Καντέ, συνυπογράφει το σενάριο με τον δημοφιλή συγγραφέα Λεονάρδο Παδούρα. Μια ταινία άμεση και ειλικρινής για τη φιλία και τις ανθρώπινες σχέσεις στο ξεχωριστό περιβάλλον της Κουβανικής πρωτεύουσας. Το φιλμ είχαμε την ευκαιρία να το παρακολουθήσουμε και στο 21ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας.

Έξι χρόνια μετά το αριστουργηματικό του φιλμ «Ανάμεσα στους Τοίχους» – Χρυσός Φοίνικας στο 64ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών – ο Λοράν Καντέ, επιστρέφει δυναμικά με την έβδομη μεγάλου μήκους δημιουργία του. Χρησιμοποιώντας την συνάντηση αυτών των πέντε χαρακτήρων σαν σημείο αφετηρίας, στην Κούβα του σήμερα και εφόσον οι ήρωες αυτοί είναι περίπου πενήντα χρονών, η παρούσα ταινία εξετάζει μια άκρως ιδιαίτερη γενιά της Κουβανικής ιστορίας – μιας γενιάς που γεννήθηκε με την Επανάσταση, μεγάλωσε και διαμορφώθηκε μέσα στο νέο πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο της χώρας και κατόπιν τη δεκαετία του ’90, των κρίσεων και των ελλείψεων, αναγκάστηκε σ’ έναν καθημερινό αγώνα για επιβίωση. Όμορφο φιλμ, με θεατρικούς διαλόγους, με μία μελαγχολική αλλά και ταυτόχρονα συγκινητική ατμόσφαιρα, που σε προκαλεί να την εξερευνήσεις, μιλώντας κατευθείαν στην καρδιά του θεατή.

«Η «Επιστροφή Στην Ιθάκη» είναι μια ιστορία μερικών ανθρώπων και μέσω της ζωής τους, η ιστορία της γενιάς μου. Σίγουρα δεν είναι το μόνο δυνατό πορτρέτο, αλλά είναι αναμφίβολα η αντανάκλαση των πολλών αβεβαιοτήτων, ελπίδων, επιτευγμάτων και απογοητεύσεων ορισμένων Κουβανών – οι οποίοι ρίχτηκαν βάναυσα από τους ανέμους της ιστορίας στην ανοιχτή θάλασσα, όπου πολλοί δεν καταφέρνουν να βρουν ένα ασφαλές λιμάνι.» – Λεονάρδο Παδούρα

Το Ατελιέ / The Workshop / L’ Atelier
Σκηνοθεσία: Λοράν Καντέ
Σενάριο: Ρομπέν Καμπιγιό, Λοράν Καντέ
Πρωταγωνιστούν: Μαρίνα Φόις, Ματιέ Λουτσί, Γουάρντα Ραμάς, Ισαμ Ταλμπί, Φλοριάν Μποζάν, Μαμαντού Ντουμπιά
Φωτογραφία: Πιερ Μιλόν
Μοντάζ: Ματίλντ Μουγιάρντ
Μουσική: Μπεντίς Τιρ, Εντουάρ Πονς
Έτος Παραγωγής: 2017
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Διάρκεια: 113 λεπτά

Σε μια κωμόπολη της νότιας Γαλλίας, ο Αντουάν αποφασίζει να παρακολουθήσει ένα θερινό εργαστήριο δημιουργικής γραφής. Εκεί, μια ομάδα νέων ανθρώπων έχει επιλεγεί για να γράψει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με τη βοήθεια της Ολίβια, μιας διάσημης συγγραφέως. Η δημιουργική διαδικασία θα ανασύρει αναμνήσεις για το βιομηχανικό παρελθόν και το κλειστό ναυπηγείο της πόλης, κάτι που αφήνει τον Αντουάν παγερά αδιάφορο. Ο νεαρός άντρας σύντομα συγκρούεται με την ομάδα αλλά και την Ολίβια, η οποία δείχνει θορυβημένη και ταυτόχρονα γοητευμένη από τη βίαιη φύση του Αντουάν.

Ο βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα Λοράν Καντέ, φτιάχνει ένα έξυπνο κοινωνικό θρίλερ που θολώνει τις γραμμές ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία. Ένα αυθεντικό πορτρέτο της σημερινής Γαλλικής συνθήκης που αποδίδεται με μια διαρκή ατμόσφαιρα έντασης και αγωνίας. Οι ρεαλιστικοί διάλογοι αντικατοπτρίζουν το διευρυνόμενο χάσμα ανάμεσα στην διανοουμενίστικη ελίτ και την χωρίς δικαιώματα και ευκαιρίες νεολαία της Γαλλίας, η οποία αναπληρώνει το κενό και το φόβο που έχει, οδηγούμενη στα άκρα. Πολιτική και ταυτόχρονα ποιητική, η ταινία έχει πολιτικές αναφορές και ποιητικούς συμβολισμούς παρουσιάζοντας τη δύναμη που έχουν οι λέξεις.

Σημείωμα του Σκηνοθέτη:

Αυτό που θέλουν να πουν οι νεαροί χαρακτήρες της ταινίας είναι ότι αρνούνται να επωμιστούν τα «βάρη» που δεν τους ανήκουν – τα «βάρη» του παρελθόντος. Στις μέρες μας, οι νέοι έχουν άλλου είδους δυσκολίες να ξεπεράσουν: να βρουν τη θέση τους σ’ έναν κόσμο που δεν τους λαμβάνει υπόψη ενώ αισθάνονται πως δεν έχουν κανένα έλεγχο πάνω σ’ αυτά που συμβαίνουν γύρω τους ή ακόμα και στην ίδια τους τη ζωή. Ταυτόχρονα, καλούνται να αντιμετωπίσουν μια βίαιη κοινωνία με μεγάλα προβλήματα όπως η οικονομική αστάθεια, η τρομοκρατία και η άνοδος της ακροδεξιάς.

Όταν ολοκληρώθηκε η πρώτη εκδοχή του σεναρίου, ξεκινήσαμε μια διαδικασία “open casting”: πηγαίναμε σε γυμναστήρια, κινηματογράφους, bar, και έξω από λύκεια. Μ’ αυτόν τον τρόπο, γνωρίσαμε εκατοντάδες νεαρά άτομα ανάμεσα στα οποία ξεχώρισα τους ηθοποιούς μου. Οργάνωσα το δικό μου εντατικό «σεμινάριο» γι’ αυτούς, διάρκειας 2 εβδομάδων, προκειμένου να βασιστώ στις δικές τους εμπειρίες και στους χαρακτήρες τους για να διαμορφώσω την ταινία. Σταδιακά, αρχίσαμε να καταγράφουμε ολόκληρες σκηνές. Από αυτή την άποψη, μπορούμε να πούμε πως δεν έμαθαν ποτέ τους ρόλους τους αλλά τους έχτισαν με στοιχεία της προσωπικότητάς τους.

Ήθελα την Μαρίνα Φόις στον πρωταγωνιστικό ρόλο γιατί ήξερα πως θα μπορούσε να ανταπεξέλθει, και πως ήταν αρκετά δυναμική ώστε να επιβληθεί στην ομάδα χωρίς ίχνος αυταρχισμού. Είναι η μόνη επαγγελματίας ηθοποιός – επιλέξαμε ερασιτέχνες για τους υπόλοιπους κεντρικούς χαρακτήρες. Στη διάρκεια των γυρισμάτων, ακολούθησε κι εκείνη τη δική μας μέθοδο: στα διαλλείματα, ρωτούσε τα παιδιά για τις δικές τους εμπειρίες και απόψεις πάνω σε διαφορετικά θέματα. Κι εκείνη, με τη σειρά της, απαντούσε στις χιλιάδες ερωτήσεις που της έκαναν συνεχώς. Τα παιδιά είχαν αντικρουόμενα αισθήματα απέναντι στην Μαρίνα: από τη μία μεριά είχαν έρθει κοντά στη διάρκεια των γυρισμάτων, κι από την άλλη υπήρχε μια κάποια απόσταση γιατί ήταν μια ηθοποιός που ήξεραν και είχαν δει στο σινεμά. Το γεγονός πως η Μαρίνα είναι μια διάσημη ηθοποιός ήταν ένα σημαντικό στοιχείο που αξιοποιήσαμε στην ταινία γιατί ταίριαζε στον χαρακτήρα που υποδυόταν. Η Ολίβια είναι μια διάσημη συγγραφέας η οποία (όπως και η Μαρίνα) προξενεί αντικρουόμενες αντιδράσεις στα νεαρά άτομα που διδάσκει: θέλουν να την πλησιάσουν αλλά παραμένουν επιφυλακτικοί απέναντί της.

Ο Αντουάν αισθάνεται πως δεν ανήκει πουθενά. Το ενδιαφέρον που δείχνει για τον ξάδερφό του και τη συμμορία δεν είναι αληθινό. Επίσης, ενώ είναι ο μόνος που ασχολείται πιο εντατικά με το σεμινάριο, δε μπορεί να ενσωματωθεί στην ομάδα. Θέλει να γίνει μέλος μιας ομάδας αλλά ποτέ δεν τα καταφέρνει. Αυτό είναι ένα θέμα που υπάρχει πάντα στις ταινίες μου: η αντίθεση μεταξύ της επιθυμίας να ανήκεις κάπου και της ανάγκης για ανεξαρτησία. Ίσως αυτή η αντίθεση υπάρχει μέσα μου, γι’ αυτό τη συμπεριλαμβάνω σε κάθε ταινία που κάνω. Ήθελα να δώσω στην ταινία την αίσθηση του θρίλερ. Είναι ένας τρόπος να θολώσεις τα νερά και να μη γίνεις προβλέψιμος. Επίσης, οι κώδικες του θρίλερ σου δίνουν τη δυνατότητα να ασχοληθείς με σημαντικά ζητήματα σε δεύτερο επίπεδο: την επιθυμία για έναν διαφορετικό κόσμο, την απογοήτευση, τα βίαια ένστικτα που καταπνίγουμε. Είναι και μια επιλογή που οδηγεί σε έντονες συναισθηματικές εκρήξεις: ήθελα το κοινό να αισθανθεί φόβο – φόβο για εκείνον και για εκείνη…

Αρθούρος Ράμπο / Arthur Rambo
Σκηνοθεσία: Λοράν Καντέ
Σενάριο: Laurent Cantet, Fanny Burdino, Samuel Doux
Πρωταγωνιστούν: Rabah Naït Oufella, Antoine Reinartz, Sofian Khammes, Bilel Chegrani, Sarah Henochsberg, Hélène Alexandridis
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Pierre Milon
Μοντάζ: Mathilde Muyard
Ήχος: Julien Sicart
Μουσική: Chloé Thévenin
Έτος Παραγωγής: 2021
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Διάρκεια: 87 λεπτά

O Καρίμ είναι το καινούργιο καυτό όνομα στα παριζιάνικα λογοτεχνικά σαλόνια: ένας νεαρός Άραβας συγγραφέας που έχει διεισδύσει στους κοσμικούς κύκλους της διανόησης και ζει το όνειρό του. Το παρελθόν, όμως, καραδοκεί. Το ιντερνετικό alter ego του Καρίμ από μια μακρινή εποχή, ο Arthur Rambo, με τα ομοφοβικά και αντισημιτικά αστεία, ξεπροβάλλει από τις εικονικές σκιές και απειλεί να γκρεμίσει την τωρινή επιτυχία.

Στον σημερινό κόσμο, στον οποίο η ψηφιακή μας περσόνα έχει προ πολλού υποκαταστήσει την πραγματική μας εικόνα, τα γραπτά μένουν, επιμένουν και πληγώνουν. Κανένα λάθος δεν διαγράφεται, καμιά αμαρτία δεν συγχωρείται.

Ο Λοράν Καντέ υπήρξε ένας καταξιωμένος Γάλλος σκηνοθέτης, διευθυντής φωτογραφίας και σεναριογράφος. Σπούδασε φωτογραφία στη Μασσαλία, ώσπου το 1986 πέρασε στο Institut des Hautes Études Cinématographiques (IDHEC) του Παρισιού, από το οποίο αποφοίτησε το 1986.

Ο Καντέ είχε επιδείξει το μακροχρόνιο ενδιαφέρον του για τους παράτυπους μετανάστες-εργάτες, έχοντας υποστηρίξει ενεργά την κολεκτίβα Γάλλων κινηματογραφιστών Collectif des cinéastes pour les sans-papiers, η οποία έχει γυρίσει μια σειρά από ταινίες μικρού μήκους για να στρέψουν το ενδιαφέρον του κόσμου στους κινδύνους που αντιμετωπίζει αυτή η κοινότητα. Το 2001, η ταινία του Ελεύθερος Ωραρίου βρέθηκε στην 99η θέση του περιοδικού Slant Magazine, στην 9η θέση της The Guardian και στην 11η θέση του The A.V. Club με τις καλύτερες ταινίες της δεκαετίας. Η ταινία του Ανάμεσα στους τοίχους κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών το 2008.

«Ο Καρίμ διάλεξε αυτό το ψευδώνυμο, που για μένα αποτελεί την ακριβή απεικόνισή του. Υπάρχει η λογοτεχνική φιλοδοξία, ο Αρθούρος Ρεμπό και μετά υπάρχει ο Ράμπο, αυτός ο θυμός, αυτή η βία. Είναι πραγματικά μια διασταύρωση αυτών των δύο προσωπικοτήτων.» – Λοράν Καντέ

Είναι δύο διαφορετικές όψεις που αντανακλούν την πολυπλοκότητα της γαλλικής κοινωνίας, η οποία βίωσε τις επιθέσεις στο Charlie Hebdo και το Bataclan και όπου οι νέοι με παρελθόν μετανάστευσης συχνά δυσκολεύονται να βρουν μια νόμιμη θέση: «Το καθεστώς του κοινωνικού φυγά που έχουν συχνά αυτοί οι νέοι είναι μια πολύ εύθραυστη κατάσταση. Έχουν αγωνιστεί για να γίνουν συγγραφείς, όπως στην περίπτωση του Καρίμ, του ήρωα της ταινίας. Και ταυτόχρονα ξέρει πολύ καλά ότι δεν ανήκει σε αυτόν τον νέο κόσμο που είναι πολύ χαρούμενος που τον καλωσορίζει», εξηγεί ο Λοράν Καντέ στο euronews.

Η άνοδος του Καρίμ είναι μετεωρική. Το ίδιο και η πτώση του. Ο σκηνοθέτης δεν κρίνει τον ήρωά του. Είτε θύτης, είτε θύμα, ο χαρακτήρας πρέπει να αναλάβει την ευθύνη των πράξεών του, στον άγριο κόσμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης: «Ελπίζω ότι η ταινία μιλάει ξεκάθαρα για την ευθύνη των γραπτών, είτε είναι οι λέξεις που έγραψε στο μυθιστόρημα και τον έκαναν διάσημο, είτε τα tweet που γράφει σε λίγα δευτερόλεπτα. Μια λέξη δεν είναι ποτέ ασήμαντη, και κυρίως δεν σβήνεται, το διαδίκτυο έχει άπειρη μνήμη».

Η ταινία πραγματοποίησε την πανελλήνια πρεμιέρα της τον Νοέμβριο του 2021 στο 62ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα, στο Τμήμα Ειδικές Προβολές.